Dolar Neden Yükseliyor ? Nasıl Durdurulabilir ?
İster kabul edin ister etmeyin Türk ekonomisi zor bir dönemden geçiyor. Türk Lirası’nın Dolar karşısındaki değer kaybı durumu özetlemeye yetiyor. Peki dolar neden yükseliyor ve bu yükselişi durdurmak mümkün mü ?
Merkez Bankası Başkan Yardımcıları Prof. Dr. Semih Tümen ve Dr. Uğur Namık Küçük ile Para Politikası Kurulu üyesi Prof Dr. Abdullah Yavaş’ın görevden alınmalarının ardından Dolar/TL kuru tarihin en yüksek rakamlarını gördü. Görüleceği üzere doların artışı buluttan nem kapıyor fakat asıl sorun bu değil .
Asıl sorun Türkiye’nin katma değeri yüksek ürün veya hizmet üretememesi. İhracat rakamlarına bakıldığında net bir şekilde görüleceği üzere Türkiye değer yaratan ürün ve hizmetlerin imalatçısı konumuna bir türlü geçemedi. Türkiye’de diğer uluslara ait markaların pazar lideri konumunda fabrikaları bulunsa bile bu fabrikalar ya montaj fabrikası ya da dışa bağımlı imalat alanları.
Uluslararası mecrada katma değer sunamadığınızda para politikaları sadece güven endeksine dayanır, yani bir ülke sizinle yapacağı karlı hizmet anlaşmaları, gelecekte yapılacak yatırımlar üzerinden kuru belirler, kurun zarar görmemesinin tek koşulu da güven ortamının sağlanmasına bağlıdır. Bugün, Türkiye’nin ekonomi konusundaki kredisi düşmüş dış kaynaklardan kredi ve ekonomik destek kullanması teminatlara dayandırılmıştır.
Ekonomoik durumun sorumlusu kimdir ?
Her ne kadar tv kanallarında ekonomik sorunun tek sorumlusu hükmet gibi gösterilse de tek sorumlu hükumet değildir. Hükumet organizmasını oluşturan siyasi partilere yönetimi vermek halkın özgür iradesine bırakılmıştır. Halk kendisini daha iyi yönetebileceğine inandığı hükumeti görevde tuttuğu için sorumluğu Hükumet ve Halk arasında bölünmektedir, kötü gidişe son verme konusunda birincil sorumluluk ve görev Hükumete ait ise de merkezi sorumluluk halkın tercihlerine dayanmaktadır.
Durum Nasıl Düzeltilebilir ?
Kalifiye personellerin göreve alınması , liyakat ve ulus menfaatlerinin gözetilmesi, ihracatın artırılması, ithalatın azaltılması Türk Lirası‘nın değer kazanmasının en temel koşullarındandır. İlk etapta değer kaybını hızlıca durduracak olan bu aksiyonların ardından katma değeri yüksek ürün ve hizmet üretimi için kollar sıvanmalıdır. Ülkemizde üretilebildiği halde yurt dışından ithal edilen ürün ve hizmetlerin listesi çıkarılmalı ve üretim maliyetleri üzerinden yerli imalata yönelik envanter oluşturularak hızlıca yerli üretime geçilmelidir. Borçlanmalar, kredi kullanımları ve israf kalemleri belirlenerek yerli üretimi olumsuz etkileyecek ödemeler hızlıca durdurulmalı veya karşılığında ürün ve hizmet üretebilecek anlaşmalar yapılmalıdır.
