OTOMATİK FREN SİSTEMLERİ
Aslında daha önce tırlarda ki otomatik fren sistemi artık araçlarda da kullanılmaya başlandı.Olayın mantığı şoförün uyuması veya herhangi bir sebeple gözünü yoldan ayırması durumunda aracın kontrolünün otomatik şoföre geçmesi.Tabi burada akla ilk “araç benim sürüşüme ne zaman müdahale edecek,sınır ne olacak” soruları geliyor.Soruların cevapları ve araç üzerindeki testleri ise oldukça meşakkatli bir süreçle gerçekleşiyor.
Aracın otomatik şoföre geçebilmesi için önce yolu görmesi gerekiyor.Yolun görülmesi için aracın tamponuna yerleştirilen iki adet kızıl ötesi ışık lazeri yola paralel olarak ışık gönderiyor.Kızıl ötesi ışıklar karşılarında bir engel ile karşılaşırlarsa otomatik şöför devreye giriyor.Otomatik şöförün devreye girme sınırı ise yine sensörlerin gönderdiği veriler ile belirleniyor.Tabiatı gereği bütün fiziksel nesnelerin bir yansıma oranı mevcut.
Kızılötesi ışınlar engel teşkil eden cisme çarptığında araçta bulunan kızılötesi algılayıcınlar tarafından engel tanınmış oluyor.Engelin araca olan mesafesi ise ışının araca geri dönüş hızı ile belirleniyor.Eğer ışık araca geç dönerse engel uzakta ,erken dönerse engel yakın, hiç dönmezse engel yok.Engelin tanımlanması aşamasında kameralardan da destek alınması gerekiyor.Aracın arka camında , yanlarında ve ön camında bulunan kameralar da görüntü perspektifi sayesinde mesafe hesabı yapabiliyor.Hatta Volvo’nun S60 modelinde bulunan oto kontrol sisteminde kameralar yaya tespiti ve yayaların olası hareketlerini de hesaplıyor.
Otomatik şöför devreye girdi ve önüne geçebilecek engelleri tanıyabiliyor,hatta nekadar mesafede olduklarınıda anlayabiliyor.Peki araç frenlemesi nasıl gerçekleşecek ?
Arabanızla 80 Km hızla düz bir yolda gittiğinizi düşünün.Hem yasalar gereği hemde fizik kuralları gereği önünüzdeki aracı minimum takip mesafeniz 40 Metre olmalı.Otomatik şöförlerde bu mesafe biraz daha daraltılmış durumda.Siz önde giden aracınıza 40m mesafedeyseniz algılayıcılar için sorun yok.Onlar size güveniyor.Ama siz artık 10 metreye kadar yaklaştıysanız algılayıcılar devreye giriyor ve gittiğiniz hız ile aracın ağırlığını orantılayarak ortalama duruş mesafesini hesaplıyor.Siz alt sınırı zorlayıp 8 metreye geldiğinizde ise dreksiyon hakimiyeti hariç fren , motor freni ,abs ve esp özelliklerini kendi üstleniyor.
Müdahale eden sistemin ilk yaptığı iş gazı kesmek oluyor.Daha sonrasında ise tekerlek dönüş sayılarını hesaplayıp hangi tekere ne kadar basınçla fren uygulayacağı hesaplanıyor.Zira virajlı bir yolda sistemin tüm tekerleri frenlemesi sizi takla atmayla sonuçlanacak kazalara maruz bırakabilir.Hesaplanan fren basınçları her teker için ayrı ayrı uygulanıyor.Bu esnada aracınız dörtlüleri yakıyor ve korna çalıyor.Takip mesafesi eşiğine kadar aynı olayı tekrarlayan sistem siz artık 40 metre uzaklaştıktan sonra yine araç kontrolünü size bırakıyor.Mesafeyi genişletip engelden kurtulamazsanız aracı durdurana kadar fren yapıyor ve son olarak aracı durdurup el frenini çekiyor.
ÖRNEK BİR OTOMATİK FRENLEME SİSTEMİ