Yetenek Yanılmasının Ne Kadar Farkındasınız

Yeteneksiz Olduğunuzun Ne Kadar Farkındasınız?

Günlük hayatta çok sık karşılaştığımız durumlardan biri de yeteneksiz olmalarına rağmen kendilerini yetenekli sanan ve oldukça gıcık tavırlar sergileyen kişilerdir. Aslında yeteneklerini olduğundan daha fazla abartan bu kişiler, kendilerini ortalamanın üstünde görürler. Ancak hemen belirtelim ki hepimiz bu konuda aynıyız. Sadece abartma seviyesi konusunda birbirimizden farklıyız. Peki, yeteneksiz olduğumuz halde neden bunun farkında değiliz?

Yapılan bilimsel bir araştırmaya göre insanların, sahip oldukları yetenekleri oldukça abarttıkları ve yeteneksiz olmalarının farkında olmadıkları anlaşıldı. Buna göre ne kadar yeteneksiz olduğumuzu asla doğru tahmin edemiyoruz. Psikolojik nedenleri olan bu durum çeşitli deneylerle de kanıtlanmıştır.

Yetenek Yanılması İle İlgili Deneyler

Yapılan deneylerden ilginç olanı profesyonel iki komedyen üzerinden yapılmıştır. Öncelikle bu komedyenlere en çok beğendikleri iki esprilerine puan vermeleri istenmiştir. Daha sonra aynı esprilere dinleyicilerden puan vermeleri istenmiştir. Yapılan kıyaslamalar neticesinde komedyenlerin kendi esprilerine verdikleri puan ile izleyicilerin verdikleri puanlar arasında büyük fark görülmüştür. Buna göre izleyicilerin verdikleri puanlar, komedyenlerin kendi esprilerine verdikleri puanlardan çok daha düşük çıkmıştır.

Yapılan bu deneyde komedyenlerin yeteneklerinin çok daha fazla olduğunu sanmaktadır. İzleyiciler ise yeteneklerin dışardan yansıyan gerçek durumunu yansıtır. Gördüğünüz gibi her kişide olabilecek bir durumdur. En profesyonel kişiler bile yeteneklerinin doğru bir şekilde farkında değillerdir. Ancak esprilerin biraz öznel unsurlar olduğu belirtilerek başka bir deney daha yapılmıştır.

Yine aynı izleyici kitlesine mantık soruları sorulmuş ve bu konuda ne kadar yetenekli oldukları da ayrıca sorulmuştur. Verilen cevaplar ile kıyaslandığında en kötü cevapları verenlerin, kendilerini en çok yetenekli gören kişiler olduğu ortaya çıkmıştır. Yani yine yetenek değerlendirmesi konusunda bu kişiler başarısız olmuştur.

En yeteneksiz kişiler, kendilerini en yetenekli olarak gören kişiler olsa da; en yetenekli kişiler bile yeteneklerini abartır. Oldukça ilginç ve bir o kadar da tuhaf bu durumu gösteren başka bir örnekte bir hırsızlık olayında yaşanmıştır.

Yeteneklerinin Farkında Olmayan Hırsız

Hırsızlık yeteneklerinize konusunda dünyanın en iyi hırsızı olduğunu düşünen bir kişi ilk hırsızlık girişiminde polislere yakalanmıştır. Hatta kendisini yakalayan polisleri tebrik ederek, kendisini yakalamalarını büyük başarı olarak değerlendirmiştir. Ancak polislerin pek yaptığı bir şey yoktu. Hırsız, girdiği evde sadece kameraların kendisini göremeyeceğin düşünüyordu. Çünkü yüzüne limon sıktığı için kameraların kendisini görmesinin imkânsız olduğunu sanıyordu. Bu durum tamamen abartılacak yeteneğe sahip olmak düşüncesinin artık şizofrenliğe kadar varmış bir sonucudur.

Görünen o ki yetenek değerlendirme konusunda insanı etkileyen psikolojik faktörler var. Yapılan değerlendirmeler sonucunda bilim adamları şu sonuçlara vardılar:

• Yeteneksiz olup, aslında kendilerini çok yetenekli görenlerin sorunu tamamen zihinsel bir durumla ilgili olduğu anlaşılmıştır. Buna göre, yeteneksiz kişilerin aslına yeteneksizliklerinin farkında olabilecek zihinsel kapasiteye bile sahip değildir. Yani o kendi yeteneksizliklerinin farkında olamayacak kadar yeteneksizdirler.
• Bilimsel değerlendirmeler sonucunda varılan bir diğer sonuç da yetenek arttıkça gerçek farkındalığın da arttığıdır. Buna göre kişiler çok yetenekli olduklarında yetenekleri konusunda tahminleri ile gerçekte olan durum arasındaki fark da azalır.
• Çok yetenekli olup mütevazi bir şekilde yeteneklerini icra eden kişiler, aslında yetenek konusunda en iyi seviyede olan kişilerdir.

Yapılan bu araştırmalar gösteriyor ki; bir ortamda ne kadar yetenekli olduğunuzu belirtirken iki defa düşünmek gerekir. Aksi takdirde gerçek durum ile söylediğimiz yetenek arasında büyük bir fark olabilir. Yeteneklerinizin daha çok farkında olmak istiyorsanız, arkadaş çevrenizin görüşlerini önemsemeli ve dışardan görünen izlenimin gerçek durumu daha çok yansıttığının farkında olmalısınız.