Telefonlar hareketleri nasıl algılar ?
Bu olay 1817’de J. Bohnenberger tarafından icat edilen jiroskop’a kadar uzanır . Peki 1852’de aslında Dünya’nın dönüş hareketini incelemek için yaptığı deneyler sırasında J. Foucault tarafından isim verilen jiroskop nedir ?
Jiroskop nedir ?
Jiroskop, (İngilizce: Gyroscope, Gyro) veya Yalpalık, Cayroskop, Cayro, yön ölçümü veya ayarlamasında kullanılan, açısal dengenin korunması ilkesiyle çalışan bir alet. Jiroskopik hareketin temeli fizik kurallarına ve açısal momentumun korunumu ilkesine dayalıdır. Dönme hareketi ile dengede kalma olayını yön bulma ve kararlılık hesaplaması için kullanmak jiroskop’un temel görevlerindendir.
Elektronik Jiroskop ?
Telefonlarda tabletlerde ve diğer mobil cihazlarda yön bulmada kullanılan elektronik malzeme bir elektronik jiroskoptur . Mekanik sistemde gözle görünür hareketlerin kadranlardan okunması ve hesaplanması ile elde edilen yön taini ve kararlılık elektronik sistemde “MEMS motion sensor” olarak adlandırılan L3G4200D gibi elektronik elemanlar ile sağlanır. İçerisinde bir jiroskop barındıran L3G4200D hareketli parçanın her hareketini 0-1 şeklinde dijital verilere çevirerek işler ve cihazın terazide olup olmadığını , hangi yöne doğru tutulduğunu ve ivmesini hesaplar . Gelişen teknoloji ile sıcaklık ölçümü , titreşim algılama ve anlama , ivmelere görev atama gibi özellikler de L3G4200D ile yapılabilen işler arasındadır.
Mesela telefonunuz çalarken ters çevirirseniz hat meşgule alınır, müzik dinlerken telefonunuzu sertçe sağa sola hareket ettirdiğinizde şarkı değişir . Telefonunuz yere çok sert düştüğünde bataryası çıkmasa bile kapanır . Çok ısındığında koruma uyarısı verir ve kapanır . Aşırı titreşime maruz kaldığında yine koruma için kapanır.
L3G4200D MEMS motion sensor ‘ ün blok diyagramı aşağıda verilmiştir.
Diyagram’ı özetleyecek olursak ;
- Üst sol köşede bulunan jiroskop X,Y,Z eksenlerinde mekanik hareketler yapar ve Mux’a iletir. Change Mux amplifikatörler ile veriyi işlenebilir hale getirir.
- Low pass filter ile ivme değerlendirme yapılır
- ADC ile anolog jijital dönüştürme işlemi tamamlanır
- Dijital filtering ile dijital veri üzerindeki hatalar denetlenir ve çıkarılır
- Driving mass kütlenin hareketinin algılanması için kullanılır.
L3G4200D MEMS motion sensörün devre üzerindeki şekli aşağıdaki gibidir .
