Şofben,fırın ve buzdolabı çarpıyorsa ne yapmalı ?
Elektrik elektronik cihazlar çarpıyorsa ne yapmalı ?
Kullandığımız elektrik elektronik cihazlar bazen bizi çarpar . Çoğu zaman tesadüfen farkettiğimiz bu olayın zaman geçtikçe sürekli olduğunu farkederiz. Genelde insanın hassas noktalarından farkedilen bu olay elektrik kaçağı olarak adlandırılır. Herhangi bir anda kolumuzun fırına değmesi , buz dolabından bir şeyler alırken aniden çarpılmamız , duş alırken suyun bizi çarpması elektrik kaçağının belirtileridir. Şofben çarpmaları çoğu zaman vücudumuzdaki yaraların sızlaması ile kendini gösterir.
Peki elektrik kaçaklarında ne yapmalıyız ?
Bir çok insan elektrikten korkar ve genelde bu tür sorunlarda ilk iş elektrikten anlayan birilerini bulmak olur . Elektrikçilerin yaptığı işlemleri aslında kendimiz de yapabiliriz , tabi hattın yeniden çekilmesi söz konusu değilse. Eğer cihazlarınızda elektrik kaçağını fark ettiyseniz kontrol etmeniz gereken ilk nokta topraklama hattıdır.
Topraklama ölçümü nasıl yapılır ?
Topraklama ölçümünü yapmak oldukça basittir. Bir avometre işinizi görecektir. İleri düzeyde bir avometreye ihtiyacınız olmayacaktır. Piyasada rahatlıkla bulabileceğiniz ucuz bir avometreyi AV konumda 750 V değeri olacak şekilde ayarlayıp artı ucu nötr eksi ucu topraklama hattına tutmanız yeterli olacaktır. Eğer avometredeki değer 1.5 voltu geçiyorsa topraklama hattının yetersiz olduğunu düşüne bilirsiniz. Hazır ölçüm yapıyorken hattın tam ölçümünü yapmak yerinde olacaktır. Bunun için avometrenin artı ucunu faza eksi ucunu nötre tutmanız yeterli olacaktır , avometrenizde şebeke değerini göstermeli yani yaklaşık 218 – 220 v arası bir değer , sonra avometrenin artı ucunu faza eksi ucunu topraklama hattına tutmalısınız , bu ölçümde de aynı değerleri görmeniz gerekmektedir. Eğer bu ölçümde değer 215 voltun altında kalırsa topraklamanız yetersiz sayılır.
Topraklama değeri nasıl normale getirilir ?
Topraklama değerinizin 1.5 voltun üzerinde olduğunu keşfederseniz ki bu genelde 7-8 voltlara çıkar , topraklamanın yapıldığı noktayı ziyaret etmeniz gerekecektir . Keza topraklama değeri 1.5 voltun üzerinde olan hatta bağlı bütün cihazlardan olağan dışı hareketler bekleyebilirsiniz. Topraklama hattını takip edin ve nerede son bulduğuna bakın hat toprağa çakılmış bir çubuğa bağlı olmalı , mümkünse daha önce yaptığınız ölçümün aynısını bir seyyar kablo yardımıyla burada da yapın . Eğer ölçüm yine hatalı çıkarsa yeni bir topraklama noktası oluşturmanız gerekecektir .
Topraklama Noktası Nasıl Oluşturulur ?
En basit usulde topraklama hattını oluşturmanız için size en yakın elektrikçiden veya nalburdan topraklama kazığı alın . Bu kazık som bakırdan yapılmış bir kazık olmalı ve ucunda kablo bağlayabileceğiniz bir klemens bulunmalı . Eve dönerken marketten yaklaşık 1 Kg tuz alın . Topraklama alacağınız noktaya ortalama 40 Cm derinliğinde bir çukur kazın , kazdığınız çukurun içerisine tuzu serpiştirerek dökün , ardından 5 Lt suyu yedire yedire tuzun üzerine döküp 5 dakika bekleyin . Toprak tuzlu suyu iyice emecektir. Ardından kazığı çukurun tam ortasına çakın ve toraplama kablosunu kazığa bağlayın . Topraklama hattınız tamam . Ölçümleri yaptığınızda değer 1.5 voltun altındaysa sorunsuz bir toraklama aldınız demektir. Artık cihazlarınız sizi çarpmaz ve olağanüstü hareketlerde bulunmazlar .
Topraklama yokken cihazlar neden çarpar ?
Elektrik ve elektronik cihazlar yapıları itibariyle nötr bağlantıları şaselerine verilir. Malzemerin krozyonlanması , elektronik elemanların potansiyel uzalamaları ve diğer sebepler şaselerine aktarılan enerjiyi arttırır . Bu değer 60 voltun üzerine çıktığında insan vücudu çarpılma hissini algılamaya başlayacaktır . Değer 63 voltu geçtiğinde ise insan için ölümcül eğişe ulaşılmış olur.
Topraklama değerleri normal ama cihazlar yine de çarpıyor ?
Topraklama değerleri normalse ya da değil de siz artık normale çevirdiyseniz ve cihazlarınız sizi çarpmaya devam ediyorsa cihazın elektrik fişini ve kullandığınızı prizi kontrol edin. Hat fişe kadar gelmeli , gelmiyorsa yaptığınız topraklama çalışmasının bir faydası olmayacaktır.
Topraklama hattı ne yapıyor da cihazları koruyor ?
Topraklama hattı cihazın şasesinde , yani tabiri caizsse nötr hattında biriken kapasitif elektrik ve sızıntı akımlarını doğrudan toprağa iletir . Böylece devre sizin üzerinizden tamamlanmak yerine toprak üzerinden tamamlanır . Zaten nötr hat şebekede toprağa bağlı olduğu için bu durum cihaza zarar vermez aksine sağlıklı çalışmasını sağlar
Topraklama yok ama cihaz çarpmıyor , ne gibi sonuçlar doğurur ?
Topraklaması olmayan cihazlar yıldırım düşmelerinde , statik elektriğe maruz kaldıklarında ve yüksek elektrikte kendilerini koruyamazlar ve yanarlar. Eğer cihazlarını içerisine yarı iletken barındıran (Pc,modem,tv,swich,vs.) gibi cihazlar ise tetikleme akımları değişeceği için anlamsız hareketler yapabilirler , bunlar ; restart , beklemeye alma , internet yavaşlığı , bazı hatlarda internetin olmaması , kendiliğinden kapanma vs.
Not : Elektrik tehlikelidir , kendinize güvenemiyorsanız tecrübeli birilerinden destek alın.
