Saplama Uzaması Nedir ?
Saplama mekanik parçaları birbirine sıkıca tutturmak için kullanılan çok kuvvetli vidalardır. Genelde çelik ve platin alaşımlardan üretilirler ve oldukça pahalıdırlar. Torsiyon başlıklı olan bu tür saplamalar zaman zaman özelliklerini yitirir. Bu sorunlar mekanik parçaların birbirine gerektiği kadar sıkı eklenmemesine sebep olur. Bu durumda arada kalan boşluk sistemin çalışmasına olumsuz etkiler getirir. Mesela arızalı bir saplama silindir kapağındaysa kapağı iyi sıkamaz, farklı bir parçanın sabitlenmesi için kullanıldıysa, diğer malzemeler o parçadan gerekli gücü alamaz.
Saplama Uzaması Nasıl Olur ?
Saplama uzaması denilen olay adından da anlaşılacağı gibi sablamanın 10 birimlik olan uzunluğunun 10.02 gibi bir oranda (belki daha fazla) artması demektir. Yani adından da anlaşılacağı gibi sağlama boyu artar.
Saplama Uzaması Nasıl Anlaşılır ?
Saplama uzamasını anlamak için iki saplamanın uçları kılavuzları iç içe geçecek şekilde üst üste bindirilir. Sadece uçlar yani 1 Cm lik kısımda yapılan bu testte kılavuzların bir testere ağzı gibi birbirinin içine girdiği görülecektir. Daha sonra aynı saplamalar tam boy olacak şekilde birbirlerine bindirilir. Saplamalardan en az birinde uzama varsa üst üste bindirilen saplamaların kılavuzları iç içe geçmeyecek, geçmemekle kalmayıp uzama boyuna göre üst üste bile binecektir. Eğer aracınızdan çıkan saplamalar bu şekildeyse size bir takım saplama şart olmuştur.
Saplama Neden Uzar ?
Bu kuvvetli saplamaların uzaması için bir kaç olasılığın bir araya gelmesi gerekir. Saplamalar normal anahtarlarla sıkılmaz. Tork anahtarı denilen özel bir anahtarla saplamaya uygulanacak tork gücü ölçülür ve saplamanın zarar görmemesi sağlanır. Eğer saplama normal bir anahtarla göz kararı sıkıldıysa beklenenden fazla tork uygulandığı için saplama uzar. Eğer ustanın eli sıkıysa uzatmakla kalmaz kesebilir de . Bir de saplamanın çalışma alanı önemlidir. Saplama kendisine karşı itici bir güç harcalanan parçaları bir arada tutmakla görevliyse ve sıcak bir mekanizmada çalışıyorsa üst tork limitinde sıkılan saplama çalışma esnasında uzamak zorunda kalabilir. Isınan maddeler genleşeceği için normal tork değerinde sıkılan saplama zamanla uzama gösterecektir.
Uzamış saplamayı kullanırsak ne olur ?
Saplamayı elinize aldığınızda tertemiz durabilir, uzasın yinede iş görür diyip kullanırsanız o saplamanın metal yorgunluğundan bir gün kesmesine izin vermiş olursunuz. Bu durum beklenmeyen bir anda mekanizmanın kopmasına sebep olabilir. Uzamış saplama ısrarla kullanıldığında iki parçayı beklenen oranda birbirine sımsıkı bağlamadığına emin olabilirsiniz. Bu parçalar basınç altında çalışan parçalarsa gelecekte basınç kaybı gibi durumlar size pahalıya patlayabilir.
Not: Saplama alırken kılavuzlarının ve boyunun tutması yeterli olmaz. Saplamalar özel madenlerden üretilir. Hangi sistem için kullanılıyor ise o sistem için özel olarak üretilmiş saplamaların kullanılması önerilir.
