DeepFake Nedir? Endişelenmeli miyiz?
Gördüklerimiz ne kadar doğru?
“Gözlerimle gördüm” derken daha dikkatli olmamız gerekiyor. Artık sahtecilik o kadar ileri seviyeye geldi ki gözümüzle gördüğümüz şeyler gerçek gibi görünse de sahte olabilir. İşlem gücü yüksek bilgisayarlar ile makine öğrenmesi teknikleri artık videolarda da uygulanabiliyor. Resim ön işleme, görüntü ön işleme olarak bilinen veri bilimi yöntemleri bir resmi ve videoyu gerçek gibi değiştirmeyi mümkün kılıyor.
Sistem temelde şöyle çalışıyor, önce gerçek bir video bulunuyor ve videodaki kişinin yüz hatları makine öğrenmesi için belirleniyor. O yüze ait hareketler sayesinde bir model oluşturuluyor ve başkasına ait yüz görüntüsünün gerçek kişinin yüzü gibi gösterilmesi için görüntü işleme metotları kullanılıyor.
Bu işlem aslında karmaşık ve ileri analitik bilgi gerektirmektedir, ama günümüzde bu tür algoritmaları çalıştıran hizmet olarak yazılımlar (SAAS) mevcuttur. Bu uygulamalar değişikliği yapmak isteyenden bazı argümanlar ister. Örneğin gerçek video, değiştirilmesi istenen yüz bölgesi, değiştirilmesi istenen yüz vs. Sonra programcı yapay zeka için gerekli ayarlamaları yapar ve gerisini yazılıma bırakır.
Yazılım önce öğrenme için gerekli yüz resimlerini videodan çıkarır, sonra resimlerin hatalı olanlarını ayıklar ve makine öğrenmesine tabi tutarak bir model oluşturur. Ardından yerine geçirilmesi istenen yüz ile modelin öğrendiği yüz binlerce kez sınıflandırılarak en iyi uyum yakalanır ve video hazırlanır. Son aşamada elde edilen uygulama render edilir ve artık elde edilen yeni video fake videodur. Aşağıda bir kaç fake video verilmiştir.
Bir Videonun Deepfake Olduğunu Nasıl Anlarız ?
Yukarıda gördüğümüz videolar biraz ürkütücü gelmiş olabilir. Esasen ürkülmelidir, çünkü gelecekte çok daha kusursuz videolar hazırlanarak suçlu konuma getirilebilirsiniz. Dolayısıyla bugünden geleceğe bir göz atıp şuan nelere dikkat etmemiz gerektiğini düşünmeliyiz. Bir videonun deepfake olup olmadığını şu yöntemlerle anlayabiliriz;
- Biri size bir video gönderip durumundan bahsettiyse kendisini online olarak aramasını isteyin. Bahsettiği şey gerçekse online görüşmede de aynısını aktaracaktır.
- Videodan veya karşılaştığınız manzaradan şüphelendiyseniz, videoyu dikkatle izleyin. Çünkü, günümüzde elde edilen deepfake uygulamalarının bir çoğunda dikkatli bakıldığında bazı hataları görebilirsiniz bunlar;
- Özellikle yüz bölgesinde bulanıklık ve video genelinde flu tonlar
- Yüzün bazı hatlarında stabil kalan mimikler ve ton farkları
- Yüz çevresi ile arka fon arasında belli belirsiz gölge ve ışık farkları
- Videonun bazı bölgelerinde veya tamamında kesik geçişler resim parçalanmaları
- Videodan şüphelendiyseniz K-Lite Codec Pack gibi 3rd uygulamalarla media info bilgisine ulaşabilirsiniz. Bu bilgi deepfake işini profesyonelce yapmış bir uzman tarafından değiştirilebilir, kesin inanmamakla birlikte diğer şüphelerinizi destekleyici olarak inceleyebilirsiniz.
- Deepfake videolarının çoğunda x kişi y kişi yerine geçer. Dolayısıyla videonun doğru olup olmadığını anlamak için mediainfo, video içerisinde saat, takvim veya o zamana ilişkin bir olay. (Örneğin geçen salı çekilmiş olduğu iddia edilen videoda aynı lokasyon için hava yağmurlu ise zihninizi zorlayın, o gün gerçekten hava yağmurlu muydu?) yakalamaya çalışın. Böylece videodaki kişinin o olmadığını kestirebilirsiniz.
- Deepfake videolarında günümüzde yapılması en zor şeylerden biri göz harekteleridir. Kişilerin göz harekteleri kişiliklerini yansıtır. İzlediğiniz videodaki kişinin göz hareketlerini iyi izleyin, daha sonra gerçek kişi ile kıyaslayın.
Deepfake Maruz Kalmamak için Nelere Dikkat Etmek Gerekir?
Malesef deepfake maruz kalmamak çok zordur. Bir veri bilimci, deepfake öznesi olarak sizi seçtiyse bunu eninde sonunda başaracaktır. Burada siz ancak elde edilecek videonun kalitesini etkileyebilirsiniz. Bu durum gelecekte maruz bırakılacağınız suçlamalar karşısında kendinizi savunmanız açısından yararlı olacaktır.
- Deepfake videolarının çoğunda yerine geçirilecek kişinin önceki videoları kullanılır. Bu sebeple bu uygulamaya maruz kalabilecek durumdaysanız video kaydı alınmasına engel olun veya yüzünüzün bir kısmı görünmeyecek şekilde bulunun. (maske takmak gibi)
- Sık sık saç rengi ve stili değiştirin, böylece video piyasaya sürüldüğünde çekildiği iddia edilen zamanla gerçekte olan stil farklı olduğundan kendinizi kanıtlayabilirsiniz.
- Gerçekten zorunlu olmadıkça kimseye selfie video göndermeyin.
Deepfake için Hangi Tedbirler Alınmalı?
Bir kişinin ses kaydını, kanıtlayabilecek farklı yöntemler olduğu halde delil olarak kullanmak suçtur. Başka türlü kanıtlanması imkansız olan bir durum varsa delil olarak kullanılabileceğine dair emsal kararlar mevcuttur. Aynı şekilde bir kişinin videosunu kendisinden izinsiz paylaşmak suçtur fakat, gerek güvenlik kameraları gerek mobeseler, hatta x bir noktadan y bir kişi tarafından çekilmiş herhangi bir video kaydı günümüzde delil olarak sunulabilmektedir.
Deepfake gibi bir gerçeği örnek çıktıları ile görmüş durumdayız, durumun ciddiyeti kavranmalı ve ivedilikle kanuni düzenlemeler getirilmelidir. Örneğin, öncelikle deepfake uygulama geliştirme bir ehliyete tabi tutulmalıdır, bu uygulamayı geliştirme yeteneğine sahip tüm kurum ve kişiler devletin envanterinde bulunmalıdır. Aksi halde gelecekte kendinizi en popüler porno sitelerinde gördüğünüzde ortada bir suçlu bulamazsınız.
